“Een dynamische kijk op privacy”
Zenc onderzocht voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de ontwikkelingen op het gebied van privacy, vanuit de gedachte dat een veranderende wereld veranderende eisen aan privacy stelt. Dat resulteerde in een leuke verkenning van enerzijds de theorie van privacy en de ontwikkelingen?Ǭ† om ons heen en anderzijds een aantal praktijkcases die laten zien met welke dilemma’s en problemen je te maken krijgt. Voor mij een goede inleiding.
Zenc begint met het behandelen van verschillende vormen van privacy:
– ruimtelijke privacy: het recht op een eigen fysieke ruimte
– lichamelijke privacy: het recht op integriteit van lichaam en geest
– relationele privacy: het recht om te communiceren met personen van je eigen keuze en het recht op geheimhouding van die communicatie
– informationele privacy: het recht van individuen, groepen of instituties om voor zichzelf te bepalen welke informatie over hetn hoe, wanneer en in welke mate wordt gecommuniceerd.
Het rapport gaat met name in op informationele privacy, waarbij de stelling is dat dit een ruimer begrip is dan dataprotectie (plat gezegd het zorgen dat gegevens over jou niet zomaar overal terecht mogen komen). Dataprotectie is daarbij vooral een afweerrecht (u mag niet aan mijn gegevens komen) terwijl informationele privacy ook een actierecht omvat (ik bepaal zelf wie welke gegevens van mij mag zien). De implementatie van privacy is op dit moment vooral gebaseerd op dataprotectie en de vraag is of dit niet een wat smalle invulling is.
De relevantie en de impact van privacy kunnen verschillen per sector. Vanuit het oogpunt van veiligheid worden andere afwegingen gemaakt dan vanuit het oogpunt van zorg, vanuit het oogpunt van fraudebestrijding worden weer andere afwegingen gemaakt dan vanuit administratie lastenverlichting.
Verschillende ontwikkelingen in onze omgeving zorgen ervoor dat we zelf anders omgaan met informatie, dat er nieuwe mogelijkheden zijn voor informatieverspreiding.
De cases die behandeld worden maken de noodzaak van een transparante afweging duidelijk. Er wordt ingegaan op privacy bij vrouwen in een blijf van mijn lijf huis, privacy bij toezicht vanuit de AIVD en privacy bij dienstverlenings en handhavingsprocessen in de sociale zekerheid. Elk van deze cases werpt een ander licht op toegang tot informatie, informatiebeveiliging en de behoefte aan informatie om een proces te kunnen uitvoeren.
Tenslotte wordt een aantal scenario’s geschetst vanuit twee assen: de mate van regulering door de overheid en de waardering van privacy door de maatschappij. Ik vind zelf de scenario’s niet helemaal uit de verf komen omdat ik heel erg door moet lezen om de verschillen tussen de scenario’s echt te snappen.
Het onderzoek dient (neem ik aan) als input voor beleidsvorming over privacy, een interessante taak in een dynamische omgeving. Zenc geeft daarbij nog enkele prioriteiten aan en instrumenten om privacy vorm te geven in een veranderende omgeving. Alhoewel ik de aanbevolen beleidsprioriteiten en instrumenten nogal algemeen van aard vind vallen de prioriteiten ?¢‚Ǩ?ìnetwerkgericht werken?¢‚Ǩ¬ùen ?¢‚Ǩ?ìprivacy als actierecht vormgeven?¢‚Ǩ¬ù specifiek op. Uit de cases blijkt dat organisaties vaak individuele implementaties hebben van privacy. Zo kan binnen de GBA aangemerkt worden of gegevens van een persoon geheim zijn. Maar vervolgens hebben medewerkers wel direct toegang tot deze gegevens en worden ze ook overgenomen in systemen van andere partijen waarbij die geheimhouding niet is geborgd. Dat is op zijn zachtst gezegd een kwalijke zaak.
Privacy als actierecht vormgeven is een richting die mogelijk gemaakt wordt door huidige (technologische) ontwikkelingen. De kunst is om dit op een logische manier te implementeren, maar juist met de komst van basisregistraties en andere infrastructuurvoorzieningen, zou het best mogelijk kunnen zijn voor burgers om zelf te bepalen wie wat met hun informatie mag doen, bijvoorbeeld via MijnOverheid.nl.
Ik ben benieuwd of en hoe we deze onderzoeksresultaten in een aangepast beleid terug gaan vinden.