Wilbert stuurde me een artikel dat hij heeft geschreven voor Tiem. Het gaat over de architectuur die bij Kennisnet is opgezet en het proces waarmee dat ging. Leuk. Architecturen zijn moeilijk, duren heel lang om uit te denken, leiden tot dikke documenten, zijn vervolgens star en achterhaald en belanden onder in de la, zo is wel eens mijn beeld. “Dat hoeft niet”, zeggen Wilbert, Erik van Ginneken en Michael “W” van Wetering, getuige het proces bij Kennisnet.

Ze introduceren zeven stellingen:

1. Een architectuur is geen project, maar een proces
2. Architectuur is niks nieuws
3. Architectuur is een evolutie
4. De architectuur is niet van de architect, maar van de organisatie
5. Niet iedereen verwacht hetzelfde te lezen in de architectuur
6. De bruikbaarheid van een architectuur is omgekeerd evenredig met zijn omvang
7. Architectuurprojecten zonder echte aanleiding is strafwerk

Laten we voor de grap de zeven stellingen eens toepassen op de NORA:

1. Een architectuur is geen project, maar een proces: “De ontwikkeling van de NORA – door architecten voor architecten – is een continu proces” (van de site) en inderdaad zijn er al meerdere versies verschenen
2. Architectuur is niks nieuws: dat pretendeert de NORA ook niet
3. Architectuur is een evolutie: dat hopen we wel!
4. De architectuur is niet van de architect, maar van de organisatie: “door architecten en voor architecten”.. hmm..
5. Niet iedereen verwacht hetzelfde te lezen in de architectuur: zelf vond ik dit nog niet zo gek verwerkt in de NORA, maar ik hoor ook kritiek dat het vooral op architecten is gericht en niet aansluit bij bestuurlijk denken en operationele uitvoering
6. De bruikbaarheid van een architectuur is omgekeerd evenredig met zijn omvang: 283 pagina’s.. het gaat wel om de hele overheid.. maar eerlijk gezegd is de omvang in ieder geval geen uitnodiging voor mij.
7. Architectuurprojecten zonder echte aanleiding is strafwerk: ik denk dat je al snel een aanleiding kan verzinnen voor een architectuur, zo ook de NORA. Het wordt pas sterk als je ook keuzes gaat maken op basis van die architectuur en mensen het echt gaan voelen.

De stellingen zijn mijns inziens toepasbaar en hebben betekenis binnen de omgeving van Kennisnet maar zijn nog niet meteen heel generiek in de zin dat je een architectuur er op kunt beoordelen. Dat nodigt uit tot verdere uitwerking!

Uit het artikel wordt niet helemaal duidelijk hoe die architectuur er bij Kennisnet uitziet, welke keuzes er zijn gemaakt (keuzes maken = goed idee als je denkt over architectuur). Daar blijf ik benieuwd naar. Wel wordt toegelicht hoe architectuurprincipes worden beschreven, namelijk zo (klakkeloos gekopieerd uit het artikel):

1. Nummer: een uniek nummer waarnaar verwezen kan worden.
2. Principe: het principe zelf. Een kort en krachtig statement
   gevangen in ?ɬ©?ɬ©n zin.
3. Kwalificatie: gericht op architectuurmanagement: hoe
   belangrijk is het om te voldoen aan het principe?
4. Thema: een thematische indeling voor de doelgroepgerichte
   ontsluiting.
5. Uitleg: toelichting op betekenis en begrippen gebruikt in het
   principe.
6. Onderbouwing: het waarom, de rationale achter het principe.
   Dit beschrijft een concern van een stakeholder.
7. Consequentie: indien niet direct vanzelfsprekend: wat zijn de
   consequenties van dit principe? Toegestane implementaties: Welke mogelijke oplossingsrichtingen/ontwerpbeslissingen kunnen worden genomen?
8. Bron: borging van herkomst van principe. Dit geeft de relatie
   aan tussen de architectuur en haar omgeving.

Ik zeg: dat is bruikbaar.

http://www.vka.nl/files/File/Kennisnet_Enserink.pdf